& Energietransitie
& Grondstoffentransitie

Samenwerken aan een CCU-systeem in West-Nederland

Een groep van 5 overheden, bedrijven en maatschappelijke partners
Noord- en Zuid-Holland
2016-2020
Thea, Petrus, Mark

Hoe realiseren we de beloofde CO2-emissiereducties? Van 2016 tot 2022 hebben wij onder de noemer ‘CO2 Smart Use’ met partners samengewerkt aan het uitwerken van een Carbon Capture, Usage and Storage (CCUS) systeem in Nederland. Inmiddels is CO2 Smart Use gestopt. Dat betekent niet dat we niet meer in de mogelijkheden van CCUS geloven en daarom vertellen we graag wat dit project inhield.

Achtergrond

Voordat we over een CCU-systeem praten moeten we eerst weten: wat is CO2? Een gevaarlijk gas of een waardevolle grondstof? De grote hoeveelheid CO2 die onze atmosfeer wordt ingeblazen door menselijk handelen, veroorzaakt klimaatverandering. (Inter)nationale overheden onderschrijven dit als een bedreiging voor onze levenskwaliteit en -veiligheid, evenals die van volgende generaties. Daarom zijn grote emissiereducties beloofd, bijvoorbeeld op de COP21-klimaatconferentie in Parijs. Zo wil Nederland naar een CO2-emissiereductie van 85-95% in 2050. De vraag is: hoe gaan we dat met zijn allen realiseren?

Een deel van het antwoord ligt natuurlijk in het besparen op CO2-uitstoot, door bijvoorbeeld te investeren in een schonere energievoorziening en industrie. Die transitie gaat echter nog wel even duren, zeker in het geval van bijvoorbeeld de staalindustrie. &flux gelooft daarom dat een ander, minstens zo belangrijk deel van het antwoord ligt in de (tijdelijke) opslag en vooral het hergebruik van CO2, ook wel Carbon Capture, Usage and Storage (CCUS) genoemd. Als we namelijk geen fossiele brandstoffen meer willen gebruiken in de toekomst, omdat deze voor een toename van de CO2-concentratie in de lucht zorgen, zullen we onze (industriële) processen met een andere koolstofbron moeten voeden. Afval en biomassa zijn daarvoor simpelweg niet toereikend, gezien de enorme productievolumes.

CO2 Smart Use samenwerking

In 2016 hebben we met 26 partners onze krachten gebundeld om een CO2 Smart Grid te creëren. CO2 Smart Grid was de voorloper van het CO2 Smart Use-platform. Samen met onze partners hebben we een gedegen haalbaarheidsonderzoek gedaan naar de vooruitzichten van een smart grid voor CO2 in het westen van Nederland. De conclusies van dat onderzoek hebben geleid tot dit rapport.

Om een nationale en internationale CCU-economie op te schalen, zijn we ons met CO2 Smart Use gaan richten op de business case. We waren en zijn nog steeds enthousiast over de groeiende dynamiek op CCU binnen de Nederlandse en Europese context en wilden die dynamiek versterken.

Samen met onze partners OCAP, Glastuinbouw Nederland, Gasunie, Provincie Zuid-Holland en Natuur- en Milieufederatie Zuid-Holland hebben we geïnvesteerd in het creëren van een platform met een website en community. Deze website en community zijn gericht op de ontwikkeling en groei van de CCU-activiteiten. Dat deden we door een database op te bouwen van professionals en bedrijven, door evenementen te organiseren, verbindingen te leggen tussen partners en door relevante partijen te informeren. Hiermee wilden we CO2 positioneren als de grondstof van de toekomst en de transitie van een CO2-uitstotende naar een CO2-absorberende industrie helpen.

Ons streven heeft geresulteerd in de volgende activiteiten en evenementen die de afgelopen jaren zijn georganiseerd:

Organiseren van CCU-evenementen op European Industry and Energy Summit 2020 en 2021.
Webinar over subsidieregelingen (samen met RVO en TKI Energie & Industrie).
Top 30 Event (met de koplopers op CCU in NL).
In kaart brengen van het CCU Ecosysteem in NL.
CCU Documentaire (met Industrielinqs).
Maandelijkse nieuwsbrieven.
Interviews met leden uit de community (op de website).

Bij het organiseren van al deze activiteiten en evenementen zagen we de community groeien, maar zagen we ook een verandering in de CCU-markt. Toen de CCU-markt volwassener werd en groeide naar een competitief niveau, hebben we stilgestaan bij onze eigen rol hierin. Het veiligstellen van voldoende middelen en grondstoffen om CCU-producten te maken, wordt steeds relevanter, wat ook verklaart waarom de markt minder preconcurrerend wordt. Omdat CO2 Smart Use altijd bedoeld was als een pre-competitief platform, realiseerden we ons dat onze rol misschien minder relevant en noodzakelijk was geworden.

In 2021 zagen we deze verandering ook in websitebezoek en opkomst bij onze activiteiten. Onze nieuwsbrieven met nieuws over leden trokken nog steeds de aandacht, maar evenementen werden minder vaak bezocht, vooral in de tweede helft van 2021. Vorig jaar hebben we alle Nederlandse industriële clusters geïnterviewd om te zien of er een manier was om de samenwerking buiten ons huidige platform te vergroten.

We concludeerden dat de clusters meer gericht waren op regionale CCU-ontwikkelingen en proposities. Dit alles in combinatie met afnemende financiële middelen om dit programma te financieren, heeft ons doen besluiten om te stoppen met onze activiteiten met CO2 Smart Use.